کد مطلب:43174 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:28

گنجینه پرسمان » حديث شناسي

تفسير خطبه صد و چهل و يكم نهج‎البلاغه كه در آن امام مردم را از شنيدن غيبت نهي فرموده و چگونگي تميز بين حق و باطل را شرح مي‎دهد چيست؟

«أَيُّهَا الْنّاسُ مَنْ عَرَفَ مِنْ أَخِيهِ وَثِيقَةَ دِينٍ وَ سَدادَ طَرِيقٍ فَلا يَسْمَعَنَّ فِيهِ أَقاوِيلَ الْرِّجالِ. أَما إِنَّهُ...» [اي مردم، هركس دربارة برادر مؤمن خود استحكام ديني و درستي راه را احراز كرده باشد، گوش به قال و مقال مردم دربارة او ندهد...]
يكي از اساسي‎ترين وظائف مقامات تعليم و تربيت و ارشاد، همين است كه مردم جامعه را از نظر اخلاقي چنان آماده كنند كه در مقابل امواج غيبت‎ها و تهمت‎ها و افتراها كه از اغراض پليد خود كامگان سر مي‎كشند، مقاومت بورزند و نگذارند دامان پاك انسانها را لكه‎دار نمايند. و نهيب بر آنان بزنند كه
مخوان آلوده دامان هر كسي را
كه دامان تا به دامان فرق دارد

با در نظر داشتن وضع ماشيني كه مردم را از تحصيل آگاهي‎هاي لازم و كافي درباره همديگر، مخصوصاً دربارة شخصيتهاي بزرگ كه منشأ اثر در جامعه مي‎باشند، مانع مي‎شود.
و با در نظر داشتن تخصصهاي محيّر العقول در فنون متنوع تبليغات در دو ميدان سمعي و بصري كه موجب شده است گردانندگان جوامع دنيا در يك لحظه، دربارة هر چه كه مي‎خواهند، فضاي جوامع را آمادة پذيرش نمايند. اين اصلي كه اميرالمؤمنين(ع) در كلام مباركشان فرموده‎اند، بايد بيش از پيش مورد دقت و عمل قرار بگيرد. امروزه اهميت تأثير تبليغات به قدري است كه مي‎تواند يك جامعه را از اين رو به آن رو به گرداند، از كاه‎ها كوه‎ها بسازد و كوه‎ها را تا حدّ كاه‎ها كوچك كند. شايد به جرئت بتوان گفت كه امروزه خطر نابود كنندة تبليغات خيلي بيش از كاربرد اسلحة كشنده مي‎باشد. لذا در مقابل چنين عامل خطرناك ساكت نشستن و مردم جامعه را به حال خود رها كردن، بزرگترين خيانت به آن مردم است.
منظور اميرالمؤمنين(ع) همين است كه در آن موارد كه سخن توانايي حكايت قطعي از واقعيات را ندارد ديدن با چشم اصالت دارد و مورد اعتماد است نه شنيدن. همه مي‎دانيم كه در شناساندن اصيل‎ترين لازمة قضيه گفته شده است كه «أَلْقِضَيَّةُ تَحْتَمِلُ الْصَّدْقَ وَ الْكِذْبَ» [قضيه احتمال صدق و كذب را دارد] مگر هنگامي كه سند سخن از جهت ناقلان و دلالت آن بر مقصود، به قدري قوي باشد كه هيچ احتمال خلاف واقع در آنچه را سخن ارائه مي‎دهد، در ميان نباشد، بديهي است كه در اين صورت سخن قابل استناد بوده و مي‎توان به آن اعتماد نمود. به همين جهت بوده است كه همواره نقل متواتر يك قضيّه هر اندازه بيشتر باشد، اطمينان بخش‎تر و مورد اعتماد عالي‎تر مي‎باشد.

---

ترجمه و تفسير نهج‎البلاغه ج 24
آية الله محمدتقي جعفري